مهر گزارش می دهد؛
قانونی كه روی طاقچه ماند، مبحث ۱۹مقررات ملی ساختمان شایدوقتی دیگر
بازسازی خانه: ۴۱ درصد انرژی تولیدی معادل سالی ۵ میلیارد دلار در ساختمانها به هدر می رود؛ با این وجود عزمی برای اجرای مباحث مقررات ملی ساختمان كه ناظر بر رعایت الگوی صحیح مصرف انرژی است، وجود ندارد.
به گزارش بازسازی خانه به نقل از مهر، یكی از مهم ترین بخش هایی كه میزان هدررفت انرژی در آن بالاست، بخش ساختمان است؛ بر مبنای آمار، ۴۱ درصد هدررفت انرژی در ساختمان ها رخ می دهد؛ در حالیكه به قول كارشناسان رعایت مبحث ۱۹ و دیگر مباحث در رابطه با انرژی سیوینگ در مقررات ملی ساختمان می تواند تلفات انرژی در ساختمان ها را به نصف كم كند.
یكی از بزرگترین مصرف كنندگان انرژی در بخش ساختمانی، سازه های اداری و دولتی هستند كه هرچند آیین نامه و مصوبات مختلفی در مورد ضرورت كاهش تلفات انرژی در ساختمان ها صادر و ابلاغ گردیده است، اما كمتر دستگاهی خویش را ملزم به رعایت این موارد می داند.
مقایسه ریالی تلفات انرژی با زیرساخت های مورد نیاز
اكبر تركان رئیس سابق سازمان نظام مهندسی ساختمان كشور به تازگی اعلام نمود در حالیكه میزان تولید گاز در ایران ۶۰۰ میلیون متر مكعب است، سالانه ۲۴۰ میلیارد متر مكعب گاز در كشور مصرف می نماییم كه ادامه این روند شرایط خطرناكی را هم برای محیط زیست و تولید گازهای گلخانه ای و گرم شدن زمین و هم برای اقتصاد كشور رقم می زند.
همچنین محمد شكرچی زاده هم پیشتر اعلام نموده بود میزان هدررفت انرژی در ساختمانهای ایران رقمی معادل ۵ میلیارد دلار در سال است.
اگراین رقم را به نرخ روز دلار محاسبه نماییم به عدد ۳۵ هزار میلیارد تومان می رسیم با این حجم نقدینگی می توان سالانه حدود ۴ هزار كیلومتر آزادراه یا ۲.۵ هزار كیلومتر راه آهن ساخت!
مانی فر: مبحث ۱۹ در حال بازنگری است
حامد مانی فر، مدیركل مقررات ملی ساختمان در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره چرایی عدم رعایت مبحث ۱۹ این مقررات از جانب سازندگان و عدم نظارت بر اجرای آن از جانب شهرداری ها و سازمان های نظام مهندسی ساختمان اظهار داشت: مباحث مقررات ملی همگی هم ارز هستند و ضمانت اجرایی یكسانی دارند و دستگاه های نظارتی مانند شهرداری ها و سازمان نظام مهندسی مكلف به اجرای این مباحث بر مبنای قانون هستند حتی در پروژه های عمرانی دولتی هم مانند ساخت و سازهای خصوصی، اجرای این مباحث الزامی است و اگر رعایت نشوند، تخلف قانونی به حساب می آید.
وی درباره علت عدم اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان نسبت به دیگر مباحث این مقررات، اضافه كرد: شهرداری ها برای صدور آخر كار باید به رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان و رعایت الگوی صحیح مصرف انرژی، رعایت این مواد را هم مورد بررسی قرار دهند. اما واقعیت این است كه در استان های مختلف مباحث گوناگون مقررات ملی ساختمان با ارزش های مختلف اجرا می گردد و بعضی از مباحث مغفول می ماند در مقابل بعضی از مباحث ۲۲ گانه بیشتر توجه می شوند. با این وجود مبحث ۱۹ از نظر رعایت انرژی نسبت به سایر مباحث از میزان استفاده بیشتری سهم می برد.
اهمیت فرهنگ سازی بهره برداران به اندازه رعایت مبحث ۱۹ در ساخت و ساز
مانی فر بخشی از رعایت مبحث مقابله با هدررفت انرژی در ساختمان ها را منوط به رفتار شخصی مصرف كنندگان دانست و تصریح كرد: علاوه بر ضرورت رعایت موارد مقابله با پِرت انرژی در ساخت وساز كه در مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان آمده، خودِ بهره برداران واحدهای مسكونی هم باید مسائل مرتبط را رعایت نمایند كه همچون می توان به مسأله استفاده همزمان از بخاری در دمای بالا و باز بودن پنجره ها اشاره نمود.
وی افزود: ساكنان مناطق گرمسیری به صورت معمول و طبیعی امكان سازگاری بیولوژیكی با گرما را دارند اما به علت آنكه ضرورت رعایت الگوی صحیح مصرف انرژی را تبلیغ نكرده ایم، همان افراد درجه كولر خویش را بر روی زیر ۲۰ درجه سانتیگراد تنظیم می كنند در حالیكه در گذشته ساكنان شهرها و مناطق گرمسیری تا دماهای به مراتب بیشتر از آن را تحمل می كردند. بالعكس این هم صادق است مثلا ساكنان مناطق سردسیری در حالیكه طبیعتا امكان سازگاری با هوای سرد را از نظر بیولوژیكی دارند، اما دمای بخاری خود در ماه های سرد سال را منطبق با دمایی كه ساكنان مناطق گرمسیری می طلبند، تنظیم می كنند.
مركز تحقیقات مسكن در حال بازبینی مبحث ۱۹ است
این مقام مسئول در وزارت راه و شهرسازی با اشاره به اینكه اصلاح مقررات ملی ساختمان و تهیه ویرایش های جدید آن در مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی تدوین می شود، اظهار داشت: هم اكنون مبحث ۱۹ در این مركز در حال بازبینی است و معتقدم موارد اینچنینی به خصوص اصلاح رفتار بهره برداران از انرژی های مصرفی در ساختمان ها هم لازم است مورد توجه ویراستاران و تدوین كنندگان آن قرار گیرد.
دمای آسایش اعلامی صحیح نیست
وی دمای آسایش را موضوعی نسبی دانست و خاطرنشان كرد: در گذشته اعلام می شد دمای آسایش بین ۲۴ تا ۲۶ درجه است اما هیچ گاه اعلام نمی شد كه دمای آسایش برای افراد و مناطق مختلف، فرق دارد مثلا گرمای جنوب به اندازه ای كه برای افراد غیر بومی آزاردهنده است، برای خود بومیان این مناطق آزاردهنده نیست. ازاین رو نمی توان برای كل كشور یك نسخه واحد تحت عنوان دمای آسایش در مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان پیچید.
هندسه ساختمان اثرگذارتر از پوسته و جداره در جلوگیری از اتلاف انرژی
مانی فر یكی دیگر از نكاتی كه در مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان باید وارد شود و هم اكنون وجود ندارد را رعایت شكل مهندسی ساختمان در كاهش هدررفت انرژی عنوان و خاطرنشان كرد: الآن آنچه در مبحث ۱۹ آمده، ضرورت رعایت عایق كاری پوسته و جداره ساختمان است به معنای دیگر، ساختمان ها به هر شكلی ساخته شوند، مهم نیست اما همین كه دیوارها و پشت بام و كف سازه عایق كاری شود، كافی است در حالیكه در گذشته در ساخت و سازهای ایرانی بیشترین تاكید به هندسه ساختمان بود مثلا برای ساخت سایه بان افقی یا عمودی یا جبهه شرقی و عمودی ساختمان یا ضخامت دیوار و نصب پنجره در ضخامت داخلی دیوارها یا همینطور مكعب مربع یا مكعب مستطیل بودن مسكن برنامه ریزی می شد اما در سازه های جدید به چنین مواردی پرداخته نمی گردد.
بازگشت به دوره ساخت منازل دارای زیرزمین
وی استفاده از بادگیر و زیرزمین و امثال آن را خاطرنشان كرد و در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر در خصوص اثرگذار بودن یا نبودن دستورالعمل اخیر وزیر راه و شهرسازی در خصوص احیای سرداب و زیرزمین در شهرسازی مناطق گرمسیری اظهار داشت: بطور قطع ساخت زیرزمین و سرداب در خانه های شهرهای گرمسیری در كاهش مصرف انرژی اثرگذار می باشد زمانی كه خانه های ایرانی سرداب داشتند، به آب های زیرزمینی اهمیت می دادند. چون قنات ها در سرداب تك تك خانه ها جاری بودند و سبب خنك شدن منازل ساكنان اینگونه شهرها می شدند بنابراین ایرانی ها به حفظ سفره های آب زیرزمینی اهمیت می دادند اما از زمانی كه سراغ آپارتمان سازی و ساخت و ساز بر روی زمین رفتیم، دیگر توجهی به سرداب و اهمیت آب زیرزمینی نداشتیم.
وی خاطرنشان كرد: ازاین رو هندسه ساختمان اهمیت زیادی دارد ولی مبحث ۱۹ از این جهت فقیر است.
ممیزی انرژی ساختمان بعد از احداث، كار بی فایده ای است
مدیركل دفتر مقررات ملی ساختمان وزارت راه و شهرسازی درباره اهمیت «ممیزی انرژی» در مرحله طراحی سازه تصریح كرد: هم اكنون ممیزی انرژی ساختمان بعد از احداث آن انجام می گردد این در شرایطی است كه این مورد باید به مرحله طراحی و قبل از ساخت منتقل شود چون تكلیف مصالح ساختمانی در مرحله آزمایشگاهی و هنگام تولید از نظر ضریب مصرف انرژی یا میزان تبادل انرژی آنها روشن است از جانب دیگر نرم افزارهای محاسباتی برای برآورد میزان هدررفت انرژی در طراحی های ساختمان هم به خوبی در كشور تولید می گردد ازاین رو درزمان طراحی امكان برآورد رفتار ساختمان نسبت به ذخیره یا هدررفت انرژی وجود دارد و ممیزی انرژی بعد از رعایت موارد اینچنینی باید صورت گیرد نه اینكه ممیزی انرژی سیوینگ ساختمان در مرحله پساتولید باشد. ولی این مورد هم در مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان مغفول مانده است.
دستگاه های دولتی هوشمندسازی تأسیسات انرژی بَر را در دستور كار قرار دهند
وی با اشاره به اینكه وزارت راه و شهرسازی مرجع بررسی میزان هدررفت انرژی در ساختمانها نیست و آمار این مورد را دستگاه هایی چون بهینه سازی مصرف سوخت و وزارت نیرو باید اعلام كنند اظهار داشت: با همه این احوال و ضرورت رعایت مباحث مقررات ملی ساختمان، آنچه از اهمیت بالایی برخوردار است، صدور بخشنامه هایی به دستگاه های دولتی برای رعایت الگوی صحیح مصرف انرژی در ساختمان های دولتی است بعنوان مثال بخش مهمی از هدررفت انرژی در ساختمان های ما به علت روشن بودن سامانه سرمایشی در تابستان یا سیستم گرمایشی در زمستان در ساعات غیر اداری است كه اجرای این موضوعات باید پیگیری شود. البته سیستم كنترل اتوماتیك روشن یا خاموش كردن سامانه های سرمایشی یا گرمایشی دستگاه های اداری تولید شده اما هنوز به مرحله نصب در ادارت نرسیده است. ضمن اینكه ما در هنگام تدوین قانون رعایت الگوی مصرف انرژی، دستگاه های دولتی را موظف به اجرای چنین مواردی كرده ایم. این دستگاه ها ۲ سال برای تعبیه سامانه های هوشمندسازی ساختمان فرصت داشتند. برای رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در سازه های دولتی هم ۳ ماه فرصت داده شده بود كه هم اكنون ۳ ماه هم از زمان تعیین شده گذشته است.
كدام مباحث مقررات ملی ساختمان به «انرژی سیوینگ» می پردازند؟
مانی فر در پاسخ به این پرسش كه آیا این مورد كه مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان به صورت اختصاصی درباره انواع انرژی های مصرفی در ساختمان ها صحبت نكرده، نقطه ضعف برای مقررات ملی ساختمان نیست؟ اظهار داشت: باآنكه مبحث ۱۹ به صورت عمومی درباره انرژی صحبت كرده است اما در سایر مباحث هر گونه از انواع انرژی مانند برق یا گاز یا آب مصرفی ساختمان ها به صورت مفصل بررسی شده اند مثلا مبحث ۱۷ درباره مصرف گاز یا مبحث ۱۳ راجع به انرژی برق و مبحث ۱۶ در مورد مصرف آب و تأسیسات مكانیك سیالات در ساخت و ساز به صورت اختصاصی چارچوب سازی می كنند. چند مبحث دیگر هم به لوله كشی آب و گاز اختصاص دارد. ازاین رو مبحث انرژی وابسته به یك مبحث ۱۹ نیست بلكه تك تك رفتار افراد چه در زمان ساخت و ساز و چه در زمان بهره برداری مبحث انرژی سیوینگ را كمك می كنند.
طاهری: شهرداری ها رعایت مبحث ۱۹ در ساخت و ساز را الزامی كنند
احمدرضا طاهری رئیس كمیسیون انرژی شورای مركزی سازمان نظام مهندسی ساختمان كشور در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره علت عدم رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در ساخت و سازهای شهری اظهار داشت: تلفات انرژی ما عموما در كف، سقف، پنجره ها و پیلوت ساختمانهاست در مبحث ۱۹ هم دقیقا به رعایت جلوگیری از هدررفت انرژی در همین بخش های ساختمان تاكید شده است. ازاین رو اگر شهرداری ها در هنگام صدور آخر كار، رعایت مبحث ۱۹ را برای ساختمان ها الزامی كنند و از جانب دیگر سازمان های نظام مهندسی استان ها هم بر طراحی های مهندسان معمار برای جدار خارجی ساختمان و استفاده از پنجره دوجداره نظارت بیشتری داشته باشند، بخش زیادی از تلفات انرژی كاسته می شود كه امكان دارد حتی به كاهش ۴۰ درصدی تلفات انرژی در ساختمان منجر شود.
چرا سازنده ها از اجرای مبحث ۱۹ گریزانند؟
وی با اشاره به اینكه باید وزارت كشور اجرای مبحث ۱۹ را به شهرداری ها الزامی كند ـ مانند الزامی شدن رعایت آیین نامه ۲۸۰۰ در بخش تاب آوری سازه در برابر زلزله ـ در مورد عدم الزامی شدن رعایت این مبحث از جانب شهرداری ها تصریح كرد: شهرداری ها می گویند اگر رعایت مبحث ۱۹ الزامی شود، از آنجایی كه قیمت تمام شده ساخت و ساز افزایش می یابد، دیگر سرمایه گذار به حوزه ساخت مسكن توجهی نداشته و درنتیجه درآمدهای شهرداری از محل صدور پروانه ساختمانی كاسته می شود. سازنده هم می گوید برای من رعایت مبحث ۱۹ چه از نظر هزینه تمام شده ساخت و ساز و چه از نظر كاهش متراژ واحدهای مسكونی به دنبال احداث عایق حرارتی برای دیوارها به صرفه نیست. هرچند كه این دلایل واقعا قانع كننده نیست.
اثرگذاری مبحث ۱۹ در هزینه تمام شده ساختمان؛ حداكثر ۱۳ درصد
عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اصفهان با اشاره به اینكه انگونه برداشت ها از اقتصادی بودن یا نبودن ساخت و ساز از آنجا نشأت می گیرد كه ارزش گذاری ما برای ساختمان ها كیفی نیست و بیشتر به كمیت و متراژ توجه می شود، اظهار داشت: اگر كل مبحث ۱۹ رعایت شود و اجرای آیین نامه های جانبی آن در دستور كار سازنده قرار گیرد كه شامل عایق كاری دیواره، دوجداره سازی پنجره ها و نصب سیستم هوشمند و كنترلی روشن و خاموش كردن سیستم های سرمایشی و گرمایشی می شود، حداكثر ۱۳ درصد به قیمت تمام شده ساخت و ساز افزوده می گردد. این درصد (۱۳ درصد) برای ساختمان هایی است كه ارزانتر هستند و كمتر از ۱ میلیون تومان در هر متر مربع هزینه تمام شده آنها می شود؛ اما در ساختمان هایی كه هزینه تمام شده بالای یك و نیم میلیون تومان است، رعایت مبحث ۱۹ كمتر از ۱۰ درصد به قیمت ساخت و ساز می افزاید. به صورت كلی بر مبنای برآوردهای انجام شده، هزینه رعایت مبحث ۱۹ در ساخت و ساز برای ساختمان های گروه الف (لوكس) تا گروه دال (بنایی ساز) بین ۸ تا ۱۳ درصد از هزینه كل ساخت و ساز را شامل می گردد.
رعایت مبحث ۱۹ در بعضی كلانشهرها از تهران بیشتر است
وی درباره آمار رعایت مبحث ۱۹ در ساختمان ها كه از جانب مركز ملی آمار عرضه شده است، تاكید كرد: به صورت متوسط در بعضی شهرها همچون كاشان، اصفهان، همدان و مشهد مبحث ۱۹ در بیش از۶۰ درصد ساخت و سازها رعایت می گردد كه نشان داده است گام رو به جلویی در زمینه اجرای این مبحث برداشته شده است اما در تهران به علت آنكه شهرداری ها سازندگان را به رعایت این موارد ملزم نمی كنند اجرای این مبحث در حداقل آن بوده است.
۲ نقطه ضعف اصلی مبحث ۱۹
عضو شورای مركزی سازمان نظام مهندسی ساختمان كشور با اشاره به ضعف در تدوین مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان اظهار داشت: دو نقطه ضعف اصلی این مبحث شامل پرداخت صرف به پوسته ساختمان و همینطور در نظر نگرفتن معیاری برای تعیین خروجی رعایت یا عدم رعایت الزامات این مبحث می گردد. به این معنا كه سازنده یا خریدار ساختمان نمی تواند متوجه شود كه این ساختمان در نهایت به ازای هر متر مربع، سالانه چند كیلووات مصرف انرژی دارد. این بزرگترین معضل در هدررفت انرژی در ساختمانهاست.
طاهری با اشاره به آمار مركز ملی آمار درباره رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در ساخت و سازهای سال ۹۵ اظهار داشت: ۵.۷ درصد ساخت و ساز استفاده از درزگیر در محل اتصال پنجره ها رعایت شده است؛ همینطور در ۲۵ درصد ساختمان های تولید شده در سال ۹۵، پنجره دوجداره نصب شده است؛ در ۶ درصد ساخت و سازها، عایق كاری لوله های انتقال آب گرم رعایت شده است؛ حدود ۸ درصد ساختمان های كشور عایق كاری دیوارهای خارجی رعایت شده است. اینها نشان داده است ما در رعایت این مبحث (مبحث ۱۹) ضعف جدی داریم.
وی تاكید كرد: باآنكه صدور دفترچه شناسنامه فنی ـ ملكی ساختمان در كل كشور رعایت شود، بحث جلوگیری از هدررفت انرژی بعنوان یكی از دغدغه های بهره برداران املاك مطرح خواهد شد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب